Περιβαλλοντικό πρόβλημα

Η μισή έκταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αποτελεί αντικείμενο γεωργικής εκμετάλλευσης. Το γεγονός αυτό και μόνο προβάλλει τη σημασία της γεωργίας για το φυσικό περιβάλλον της Ε.Ε. Η γεωργία είναι σε άμεση και στενή αλληλεπίδραση με τη φύση. Σήμερα, τα περισσότερα τοπία της ΕΕ φιλοξενούν μεγάλο μέρος της πλουσιότατης άγριας πανίδας και χλωρίδας της. Επίσης, η γεωργία στηρίζει μια πολύμορφη αγροτική κοινότητα, που δεν αποτελεί μόνο βασικό στοιχείο πλούτου του ευρωπαϊκού πολιτισμού, αλλά και διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στη διατήρηση του περιβάλλοντος σε υγιή κατάσταση. Παρόλα αυτά η γεωργική πρακτική μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να έχει ανεπιθύμητες επιδράσεις στη φύση. Ρύπανση του νερού και του εδάφους, πολυκερματισμός των φυσικών βιοτόπων των αγρίων ειδών ακόμη και απειλή εξαφάνισης ειδών έχουν παρατηρηθεί από τις κατ’ εξακολούθηση κακές γεωργικές πρακτικές και μη ορθολογική χρήση της γης   (http://ec.europa.eu/agriculture/envir).
Το Πρόγραμμα EcoPest θα υλοποιηθεί σε μια εντατικά καλλιεργούμενη περιοχή στην οποία συνυπάρχει ένα ενιαίο και πολύπλοκο υδάτινο σύστημα. Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως Προστατευμένη Περιοχή (Specific Community Interest SCI, GR2410001) και περιλαμβάνει τις λίμνες Υλίκη , Παραλίμνη και τις Πηγές των Χαρίτων οι οποίες συνδέονται με τον Ποταμό Κηφισσό, ο οποίος καταλήγει τελικά στην Λίμνη Υλίκη. Το υπόλοιπο τμήμα της περιοχής είναι μέρος της λεκάνης της σημερινής αποξηραμένης πεδιάδας της Κωπαΐδας, η οποία είναι μια τις πιο εντατικά καλλιεργούμενες περιοχές της χώρας. Η Γεωργία αδιαμφισβήτητα αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους τομείς οικονομικής ανάπτυξης σε αυτή την περιοχή της χώρας.
Με την πάροδο των χρόνων η εντατική καλλιέργεια έχει δημιουργήσει τοπικά ανησυχίες. Ο αγροτικός τομέας επί μια σειρά ετών είχε γνωρίσει αύξηση της παραγωγής μέσω υψηλότερων αποδόσεων γεγονός το οποίο είχε μικτή επίδραση στο αγροτικό περιβάλλον.
Η πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει αυτό το πρόγραμμα είναι να δείξει και να αποδείξει ότι η γεωργία μπορεί να αντιμετωπίσει την ολοένα και αυξανόμενη ζήτηση αγροτικών προϊόντων χωρίς να εξαντλεί τους φυσικούς πόρους όπως, γόνιμα εδάφη, καθαρό αέρα, καθαρά και επαρκή αποθέματα νερού, βιοποικιλότητα και να το επιτυγχάνει αυτό με τρόπους και συστήματα τα οποία θα είναι αποδεκτά από τους άμεσα ενδιαφερόμενους τοπικούς φορείς αλλά και γενικότερα από ολόκληρη την κοινωνία.
Το EcoPest στοχεύει στην εφαρμογή ειδικά σχεδιασμένων γεωργικών πρακτικών οι οποίες θα πάνε ένα βήμα παραπέρα από αυτό που σήμερα ορίζουμε ως Ορθή Γεωργική Πρακτική και οι οποίες πιστεύεται ότι θα βοηθήσουν κοντοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στην προστασία αυτού του ευάλωτου οικοσυστήματος. Θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του προγράμματος οδηγίες και πρωτόκολλα που θα έχουν ως στόχο το να επιδείξουν πως οι αγροχημικές εισροές (γεωργικά φάρμακα και λιπάσματα) μπορούν να εφαρμοστούν με ασφάλεια βάσει των αρχών των βέλτιστων γεωργικών πρακτικών. Η γνώση που θα αποκτηθεί μέσα από το πρόγραμμα και οι πρακτικές που θα αναπτυχθούν θα επιτρέψουν τη μείωση του κίνδυνου για το περιβάλλον και τον άνθρωπο, τον περιορισμό της χρήσης αγροχημικών στις απαραίτητες ποσότητες, στην βελτίωση του τρόπου και των μέσων εφαρμογής (ψεκαστικά μηχανήματα), τη διαχείριση της διασποράς ψεκαστικού νέφους, τον έλεγχο και ρύθμιση των ψεκαστικών μηχανημάτων, τη διαχείριση των κενών συσκευασίας γεωργικών φαρμάκων και ψεκαστικών διαλυμάτων και στην εκπαίδευση τοπικών φορέων στις αρχές της ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων.
Τα αποτελέσματα των πιο πετυχημένων παρεμβάσεων πιστεύεται ότι θα βοηθήσουν την αρμόδια αρχή στην σύνταξη Εθνικού Σχεδίου Δράσης για Αειφόρο Γεωργία. Η ανάπτυξη του σχεδίου στα πλαίσια του προγράμματος θα βασιστεί πάνω σε ένα ‘πυρήνα νομοθεσίας’ που δεν είναι άλλος από τις υπάρχουσες σήμερα Οδηγίες και Κανονισμούς της ΕΕ, οι οποίες στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Γύρω από αυτό το γενικό πυρήνα θα προστεθεί ένα επίπεδο απαιτήσεων που θα λαμβάνει υπόψη του τις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της πιλοτικής περιοχής αλλά και της χώρας μας γενικότερα, τις απαιτήσεις φυτοπροστασίας των σημαντικών για τη χώρα μας καλλιεργειών, την υφιστάμενη κατάσταση των εδαφών κ.α.
Ως τελικός στόχος αυτού του προγράμματος έχει τεθεί η προστασία του συνεχούς συστήματος χερσαίων υδάτων συμπεριλαμβανομένων και των υδροβιότοπων του, που σχηματίζουν οι προαναφερόμενες λίμνες και οι ποταμοί Βοιωτικός Κηφισός και Μελάς, για να παραδοθούν στις επόμενες γενιές Ελλήνων.